Besin öğeleri

Meyve ve sebzeler gibi besinlerle karşılaştırıldığında, temel besin öğeleri bakımından ekmek nispeten düşüktür. Kalorisi ve karbonhidratı oldukça yüksektir. Protein, yağ, lif, vitamin ve mineral bakımından düşüktür. İçerdikleri besin öğeleri farklı ekmek türleri arasında geniş ölçüde değişebilir. Örneğin, tam buğday ekmeği daha fazla miktarda lif içerir, bazı ekmekler ise betakaroten, C ve E vitaminleri bakımından daha zengindir.

Ekmek, kalori ve karbonhidrat bakımından yüksek ancak protein, yağ, lif ve birçok vitamin ve mineral bakımından düşüktür. Bununla birlikte, spesifik besin profili, ekmek türüne bağlıdır.

Glüten

Ekmek gibi buğday ürünleri, bir protein türü olan glüten içerir. Çoğu insan glüteni kolayca sindirse de, bazı insanlar tolere edemez. Örneğin çölyak hastalığı, glütenin ince bağırsağın iç kısmına zarar verdiği ve besin emilimini bozduğu bir hastalıktır. Bazı insanlar şişkinlik, ishal ve mide ağrısı gibi sorunlara neden olabilen glütene karşı duyarlılığa sahip olabilir. Bu kişiler olumsuz yan etkileri önlemek için buğday ekmeğinden tamamen kaçınılmalıdır. Ekmek, çölyak hastalığı veya glüten duyarlılığı olan kişiler için olumsuz yan etkilere neden olabilir. Farklı unlardan yapılan glütensiz ekmekler mevcuttur.

Antinutrient içerebilir

“Antinutrient” besin maddelerinin emilimini azaltabilen bileşikleridir. Tahıllar tipik olarak vücudunuzu belirli mineralleri almasını engelleyen bileşikler, yani antinutrient içerir. Ekmek, demir, çinko, magnezyum ve kalsiyuma bağlanan ve emilimini önleyen bir tür molekül olan fitik asit bakımından yüksektir. Yüksek lifli, tam tahıllı ekmek, beyaz ekmeğe göre daha zengin bir besin profiline sahip olsa da, antinutrient bakımından daha yüksektir. Çok yönlü, sağlıklı bir beslenme planı olan çoğu insan için antinutrientler endişe verici değildir. Ancak veganlar, vejetaryenler ve beslenme planını tahıllar ve baklagillere dayandıranlar için antinutrientler ciddi beslenme yetersizliklerine yol açabilir.

Yüksek karbonhidrat

Ekmek, karbonhidrat bakımından yüksektir. Bir dilim beyaz ekmek ortalama 13 gram karbonhidrat içerir. Vücudunuz karbonhidratları glikoza parçalayarak kan şekeri seviyelerinde artışa yol açar. Beyaz ekmek gibi glisemik indeksi (GI) yüksek olan yiyecekleri yemek, kan şekeri seviyelerini hızlı bir şekilde arttırır. Ayrıca açlığın artmasına ve aşırı yeme riskine neden olabilir.

Yüksek karbonhidratlı diyetler aynı zamanda kalp hastalığı riskini arttırabilir, tip 2 diyabet ve metabolik sendroma neden olabilir. Bununla birlikte, tam tahıllı ekmek gibi bazı çeşitler de lif bakımından yüksektir. Diyet lifi kan şekeri seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olmak için şeker emilimini yavaşlatabilir. Çalışmalar, diyet lifi alımınızı arttırmanın koroner kalp hastalığı riskini azaltabileceğini ve yararlı bağırsak bakterilerini besleyebileceğini göstermektedir.

Tam tahıllı ekmeğin faydaları

Tam tahıllı ekmek tüketiminin bir dizi etkileyici sağlık yararı vardır. Tam tahıllı ekmek yemek kalp hastalığı, diyabet, obezite ve hatta kolorektal kanser riskinizi düşürebilir. Beyaz ekmeğin daha küçük parçacıklar oluşturmak için öğütülmüş tanelerden yapıldığını unutmayın. Bu süreç sindiriminizi hızlandırır ve olası sağlık yararlarının çoğunu azaltır. Bu nedenle, yulaf, karabuğday gibi kepekli tahılların yararları, bazı ekmek türleri için geçerli olmayabilir.

Tam buğday ekmeği, lif, protein, selenyum ve manganez gibi mikro besinler bakımından beyaz ekmeğe göre daha yüksektir. Kilo vermek veya sağlığınızı iyileştirmek istiyorsanız sizin için daha iyi bir seçim olacaktır. Bazı tam tahıllı ekmek türleri de, daha yavaş sindirilen ve daha fazla sağlık yararı sağlayabilen, az işlenmiş tahıllardan yapılabilir.

Zenginleştirilmiş ekmek

Ekmek, protein, lif, vitamin ve mineral gibi önemli besinler bakımından genellikle düşüktür. Bununla birlikte, bazı türleri besin değerlerini artırmak ve eksiklikleri önlemek için ekstra mikro besinlerle zenginleştirilmiştir. Ekmeğe eklenen bazı yaygın bileşikler arasında demir, riboflavin, tiamin ve niasin bulunur.

Türkiye şu anda ekmek gibi gıda ürünlerini zenginleştirmeyi zorunlu kılmasa da, bu tür ekmekleri birçok yerde bulabilirsiniz. Örneğin; İstanbul Halk Ekmek geniş bir ekmek çeşidi yelpazesine sahip.

Son olarak

Ekmek karbonhidrat bakımından yüksek, mikro besinler bakımından düşüktür. Glüten ve antinutrient içerikleri bazı insanlar için sorunlara neden olabilir. Ekstra besinlerle zenginleştirilmiş çeşitleri vardır ve tam tahıllı çeşitler birçok sağlık yararı sağlayabilir. Ölçülü olmak kaydıyla, sağlıklı bir diyetin parçası olarak ekmeklerin tadını çıkarabilirsiniz. Tam buğday ekmeği gibi daha sağlıklı alternatifler seçmek ve maksimum sağlık yararını elde etmek için dengeli bir diyet uygulamak en iyisidir.

Aklınıza takılanları ve sormak istediğiniz tüm soruları yorum kısmına yazabilirsiniz.

Dyt. Serkan Sıtkı Şahin

Kadinvekadin.net